P R O S T A T
Prostat bir hastalık olmayıp erkeklerde bulunan salgı bezi işlevi gören bir seks organıdır. Prostat mesane (idrar kesesi) ile dış idrar kanalı arasında bulunur, ortalama 18-20 gram ağırlığındadır. Prostatın temel işlevi; meninin sıvı kısmının oluşturulmasına yardımcı olur ve erkeklerde idrar yolu enfeksiyonuna karşı önleyici olmasıdır. Kelime anlamı olarak da prostat Yunancada prostates (koruyucu) anlamına gelmektedir. Prostatın büyümesinde ilerleyen yaş ve testislerin (yumurtalıklar) varlığı yeterlidir.
Prostatta oluşabilecek hastalıkları iltihabi durumlar (akut ve kronik prostatit), yaşa bağlı iyi huylu prostat büyümesi ve prostat kanseri olarak gruplandırabiliriz. Bu üç gruptaki hastalıkta da ortaya çıkan şikâyetler hemen-hemen aynıdır. Kabaca bu şikâyetler; idrarda yanma, sık idrara çıkma, idrarını tam boşaltamama, idrar tazyikinde azalma, idrardan kan gelmesi gibi şikâyetlerdir. Hiçbir idrar şikâyeti olmayan erkeklerde rutin prostat muayenesi için ailesel prostat hastalığı yoksa 50 yaşından sonra önermekteyiz.
Prostat muayenesinde parmak yardımı ile makattan yapılan muayene çok önemlidir, prostatın iyi ya da kötü huylu-huylu büyüme olup olmamasında yol gösterici bir muayenedir. Muayene dışında basit idrar analizi, PSA (prostat spesifik antijen), böbrek fonksiyon testleri (üre ve kreatinin) adı verilen kan tahlilleri istenir. Ayrıca ultrasonografi ile prostatın büyüklüğü, böbreklerin tıkalı olup olmaması, mesanenin duvar kalınlığı, işeme sonrası mesanede ne kadar idrar kaldığının ölçümü çok önemlidir. Ürofowmetri ile işeme hızı tespiti yapılabilir. Kandaki PSA düzeyi normalin üstünde olması ve prostat muayenesinde anormallik saptanması (PSA normal olsa da) halinde prostattan ultrason eşliğinde biyopsi alınması gerekir.
Prostat hastalıklarında tedavi seçenekleri çok değişkendir. İltihabi durumlarda uzun süreli ve uygun antibiyotik kullanılması uygundur. Prostat kanserinde erken teşhis ve tedavi çok önemlidir. Her büyüyen prostatın mutlaka tedavi edilmesi gerekmez. Hastanın mevcut şikâyetlerinin varlığı ve şiddeti ürologu tedavide yönlendirmede önemlidir. İyi huylu prostat hastalıklarında tedavi seçenekleri arasında; hiçbir şey yapmadan hastayı izlem, ilaç tedavileri ve cerrahi tedavi olarak sınıflandırabiliriz.
İlaç tedavisi olarak birçok seçenek mevcuttur. Etkinlikleri hemen-hemen aynıdır. Tedavide fitoterapi (bitkisel kökenli) verilebilir. Ayrıca kabak çekirdeği, domates, brokoli, soya gibi doğal besinler prostatın büyümesini önlemede az da olsa etkileri olmaktadır. İyi huylu prostat büyümesinde cerrahi tedavi seçenekleri arasında açık ve kapalı (TURP) ameliyatı olarak iki gruptur. Günümüzde en çok tercih ettiğimiz kapalı prostat ameliyatıdır. Teknolojinin ilerlemesiyle kapalı ameliyatta(TURP) kullanılan aletlerde iyi yönde gelişmeler olmuştur. Ameliyatta kanamanın az olması, hastanede yatış süresinin kısalığı önemli avantaj olmuştur.
Kısacası prostatın hastalıkları korkutucu değildir, önemli olan erken teşhis ve tedavidir.
Op. Dr. Yusuf DİKER
Üroloji Uzmanı
Özel Palmiye Hastanesi
