“İş ve meslek sorunu, yalnız bireysel hayatın temel ödevlerinden birini oluşturmakla kalmaz; genel olarak toplumsal ve ekonomik hayatın öz noktasını, eğitimin de temel noktalarından birini oluşturur.”
1940’lı yıllarda, “iş için, iş içinde, işle eğitim” kuramıyla Köy Enstitülerinin kurulması harcına, Hasan Ali Yücel ile birlikte ışıklı sular taşıyan İsmail Hakkı Tonguç, “İş ve Meslek” adlı kitabına bu cümlelerle başlıyor.. (s.9, Töb-Der Y. 1974) Tonguç Hoca’nın söz konusu kitabını yıllar önce okumuş, ilk cümlede yer alan; “iş, meslek, birey, toplum, ekonomi ve eğitim” kavramlarını mesleğimde bir yol haritası ve öğretmenlerini ‘çok yönlü’ yetiştiren’ Köy Enstitülerini de yön levhası olarak kabul etmiştim..
Çocuklarınızın “tek yönlü mü çok yönlü mü yetişmesini” istiyorsunuz? Cevabınız “çok yönlü” ise, bu halde siz de “politeknik eğitim” istiyorsunuz demektir..
Politeknik; Grekçe, poli (çok) ile technicos ve techne (sanat ve beceri) anlamına geliyor ve bu kavram, eğitim literatüründe şöyle tanımlanıyor: “Politeknik eğitim ne yalnızca meslek eğitimidir ne de salt teknik eğitimidir. Politeknik eğitim, mesleğe yönlendirmede genel eğitimdir. Uygulamada, her türden meslek eğitimine genel politeknik eğitimden sonra geçilmektedir.. Böylece kişi elde ettiği politeknik bütünlüklü eğitim sayesinde başka bir meslek edinme, başka bir mesleğe geçme olanağına her zaman sahip olmaktadır.. Bu eğitimde öğretmenler, öğretici vasfından çok eğitimci sıfatlarıyla çok yönlü etkileşim içerisindeki öğrencilerin rehberi konumundadır.”
Her eğitimci, “ekonomik ve toplumsal hedeflere ulaşmanın yolunun eğitimden geçtiğini” söyler.. Devamında ise, okullarda aktarılan teorik bilgilerin, teknik anlamda pratik yaşamın ihtiyaçlarını karşılayamadığından hareketle; okul ile yaşam arasındaki “yüksek duvarlardan” yakınır ve ekler: “Bu duvarlar ancak çocukların zihinsel (teorik) ve bedensel (pratik) çok yönlü etkinlikler birliği içerisinde yetiştirilmesiyle aşılabilir.”
Şikâyete konu olan “yüksek duvarlarla” ilgili uygulamanın içinden soralım: Okulu gerçek yaşamdan soyutlayan eğitim anlayışının uygulandığı statik sınıflarımızda ne yapıyoruz? Tek yönlü bilgi aktarımı! Kazandırabildiğimiz tek yetenek; test çözebilme!
Peki, bu soyut bilgi nakli, çocuklarımızın yaşamlarındaki problemleri çözebilmelerine yetiyor mu? Ben yettiği kanısında değilim.. Çünkü aktarılan bilgiler, ya çoktan unutmuş veya çoktan eskimiş oluyor.. “Her saniyede binlerce yeni bilginin üretildiği Bilgi Çağında” gerçek yaşamın çok yönlü sorunlarını çözebilecek yeterlik veya yetkinlikte insan yetiştirebilmek, tek yönlü bilgi nakliyle mümkün de değil zaten.. Bilim ve teknolojinin ulaştığı evre, (mekanizasyon, otomasyon, sibernasyon, bilgisayar vd.) insan yeteneklerinin çok yönlü eğitilmesini zorunlu kılmıyor mu? Ki, hem düşünsel hem pratik becerilerin bir arada kullanılması teknolojinin de bir gereği değil mi? İnsanların yeterlik düzeyi kafa kol ilişkisi arasında organik bütünleşmiş bir kaynaşmada açığa çıkmıyor mu?
Özetle, sorularımıza yanıt anlamıyla buradan okulla gerçek yaşam arasındaki diyalektik bağın çok yönlü bilgi, beceri ve teknik uygulamalı bir eğitimle, politeknik eğitimle kurulabileceğini ve bu eğitimle öğrencilerin, tek yönlü sonuç odaklı sınavlarda yarış atı olmaktan da kurtularak, sanata, spora, kültüre, teknolojiye daha fazla zaman ayırabileceğini söyleyebiliriz.. Kaldı ki internet de dahil, öğretmenden bağımsız öğrenme oluşturan çoklu öğrenme teknolojilerin eğitim alanında yer bulmasıyla birlikte ben, öğretmenlik rolümüzün de politeknik eğitimdeki öğretmen rolüyle özdeşleştiğini düşünüyorum.. Bu rol, “çok seçenekli öğrenme ortamlarında öğrencilere rehberlik yapmak” şeklinde özetlenebilir.. Ve fakat rehberlik oturarak değil, bizatihi yolda yürüyerek yapılan bir iştir.. Zira “kılavuzluğun” tabiatında; yürüyüş sırasında, yolla, yoldakilerle, ortamla, ortamda bulunanlarla karşılıklı etkileşim vardır.. Yoksa eğer bu, kılavuzun “yazılı bir broşür” olduğunu gösterir.. Ki bu da öğretmen ile öğrenci arasında “yüksek duvarlar” anlamına gelir..
Okul ile yaşam arasındaki duvarların, öğrencilerin çok yönlü etkinlikler birliği içerisinde yetiştirilmesiyle aşılabildiği gerçeğinden hareketle, son tahlilde ben; “öncelikle öğretmenlerin politeknik eğitimle yetiştirilmesi” gerektiğini düşünüyorum..
Selam ve saygılar… ozdemirgurcan23@gmail.com
