Geçmişimizi öğrendik artık biliyoruz. Bugünü şimdi yaşıyor, yarınları da yaşayarak ileride öğreneceğiz.
Zaman dâhil her şey değişime uğrayıp devamlı şekil değiştiriyor… Gelecekteki gelişmelere tecrübelerden yararlanarak ‘bugünden kafa yormak’ suretiyle bilinmezliğe hazırlıklı olmanın zorunluluğu her geçen gün artmaktadır. Bu da ancak “öngörü” (basiret) sayesinde gerçekleşecektir.
Öngörüler, tahminleri yüzde yüz tutturmayabilir ama en azından geleceğe “ışık” tutar… Günümüzde bilimsel veri ve bilgilerle yapılan analizler, gelecekteki olayları tahmin etmede kolaylık sağlamaktadır.
Yüzyıllar önce gelecekteki olayları tahminde falcı veya kâhinlere başvurulurdu. Ülkeyi yönetenler bile “falcı” veya “kâhinlerin” yönlendirmesiyle öneri ve uyarılarını dikkate alırlardı. Ülkenin kaderi, kâhinlerin iki dudağı arasından çıkacak sözlere göre çizilirdi.
“Bilimin” söz sahibi olmasıyla birlikte geleceklerini kâhinlerin yol göstericiliğine bel bağlayanların sayısı azalmış ve bu şarlatanların papucu dama atılmıştır. Kıyıda köşede keşfedilmeyi bekleyen bilimin hatırlanması, “akıl ve mantığın” ön planda tutulmasına zorunlu kılmıştır.
Yüzyıllar önce cep telefonu, televizyon, uçak, aya ve gezegenlere seyahat ve daha nice “keşif ve icatların” gerçekleştirileceğini kim tahmin edebilirdi ki? Kimsenin aklının ucundan bile geçmezdi. Kolay ve rahat yaşama ihtiyacı, teknolojiye ivme kazandırmıştır. Dolayısıyla akıl ile yürütülen planlı, programlı araştırmalar gelecekteki gelişmelere zemin hazırlarlar. Bu da ancak öngörünün kullanılmasıyla mümkündür.
Depremler, şiddetli fırtınalar ve sel felaketleri… Acımasız doğa olaylarının ne zaman ve nasıl oluşacağını önceden kestirmek zordur. Geçmişteki facialardan ders çıkarıp tehlike ve zararları en aza indirmenin adresi yine öngörüdür.
En basit örneklerle, uçan kuştan “uçak”, balıktan “denizaltı”, güneşe alternatif olarak gece karanlığını aydınlatan “ampul”… Buluşların ilham kaynağı öngörüdür. Bir işin ilerisini, nasıl yol alınması gerektiğini önceden anlayabilme ve gidişata göre davranma, algılama ve geleceğe bugünden zemin hazırlamanın “akıl hocası” öngörü kavramıdır.
“Öngörü”, çevre kirliliğinden enerji sorununa, sağlıktan eğitime, nüfus artışından açlık ve yoksulluğa kadar olan sorunların çözümünde önemli roller oynar. Araştırmak, ölçüp değerlendirmek, üç aşağı beş yukarı hedefi yakalama düşüncesiyle doğru görüş ve kavrayışla sis perdelerinin aralanmasına yardım elini uzatacak olan öngörüdür.
Zengin petrol yataklarının anavatanı olan Ortadoğu’daki “kaos” beş-on yıllık bir mesele değildir. Belki de yüzyıl öncesine uzanan planlı bir projedir. İşte yine bu projenin arka planında öngörünün aktif rol oynadığını görebiliriz.
Nüfus artışından kaynaklanacak sorunlar “kuraklık, küresel ısınma ve endüstrinin” kirlettiği, yok ettiği “temiz su” kaynakları… Suyun da yakın tarihlerde daha da önem kazanacağına dair sinyaller alınmaya başlandı. Örneğin, temiz su kaynaklarının korunması ve biriktirilmesi açısından geleceğe yönelik alternatiflerin üretilmesi, öngörünün tornasından geçmesine bağlıdır.
Ticarette, siyasette ve ekonomide daha doğrusu hayatın her alanında gelecekteki olaylara “hazırlıksız” yakalanmanın bedeli ağırdır. Çağın gerisinde kalma risklerine karşı işi tesadüflere bırakmamanın “ilacı” öngörüdür.
